Si janë krimbur në pasuri nga privatizimet, terminalet, autostradat, mishi kanceroz etj politikanët “relike” të Kosovës
Shkruan Ramazan Bekteshi
Menjëherë pas lufte disa komandantë n’a dolën si biznesmenë të aftë, inventiv e me nam, u bënë shumë më të njohur se me bëmat e tyre gjatë luftës. Disa, jo të gjithë, në Kosovën e pasluftës ishin alfa & omega për degradim ekonomik dhe për buxhetin e Kosovës. Pse, sepse njohuritë e tyre për rregullat e tregut të lirë i kuptuan si “merr lirshëm sa më shumë, sa s’ka ardhë ai tjetri me t’i fshijë.” Ja disa strategji që u aplikuan në Kosovën e pasluftës.
Strategjia #1. Në raste të veçanta filluan t’i rekrutojnë disa të pasur, t’i intimidojnë se ata gjoja tërë biznesin e kanë bërë në kohë okupimi, se ishin profiterë lufte dhe t’i shantazhonin derisa ata do të kërkonin lëmoshë nga komandantët qe ata t’i mbronin nga piratët, konkurrenca, nga shteti dhe tatimet. Tani kur komandanti apo miku i komandantit vërenin mvarësi, dobësi dhe pasiguri te biznesmeni ata e rritnin pazarin, dhe bëheshin partnerë me përqindje, biznesmeni me para e komandanti pa para, por me forcë e influencë politike duke i ndarë aksionet, në fillim me përqindje më të ulët por me letra, sa të ekzistoje biznesi.
Strategjia #2. Caku i bizneseve: Lokalet, toka, nafta, duhani, sigurimet, ushqimi, ndërtimtaria, importet, terminalet. Caku i korporatave: Posta-telekomi, KEK, doganat, aeroporti, minierat, agjensia e privatizimit, autostradat.
Strategjia #3. Për të menaxhuar sa më shumë asete shtetërore e plaçkë nga qytetarët, komandantët që shumica e tyre ishin bërë politikanë kyq të Kosovës lidhen fjalën me besa-besë se do t’ia mbronin shpinën njeri-tjetrit me të gjithë forcën dhe autoritetin shtetëror dhe atë në të gjitha shtyllat e shtetit. Fillimi ishte monopartiak brenda PDK-se dhe shpesh e bënin ashiqare, në nivel qendror e lokal me kërcënim e yxhym, zaten e morën edhe këtë epitet. Dukagjini bënte perjashtim, pse valle? Sot, pas çdo biznesi të fuqishëm në Kosovë besohet se fshihet një politikan i fuqishëm.
Strategjia #4. Lidhja e alencave afatgjatë me parti politike për të qeverisur sa më gjatë dhe për të mbrojtur interesat biznesore që tani më kanë hedhë shtat e kontrollohen rreptë nga qarqe te caktuara partiake dhe bi-partiake. Derisa ishte gjallë Presidenti Rugova, ai nuk lejoi që HTH të bëhet kryeministër, sepse vizionin rugovian as sot e kësaj dite s’e kuptojnë disa në LDK. Me kalimin në amëshim të presidentit dhe me ardhjen e Isës ne krye të LDK-së u bë afrimi me PDK-në, u krijuan edhe aleancat politike dhe ekonomike. Zaten Isa si kryetar i Prishtinës e kishte edhe monopolin, ai bile u bë aksioner edhe te KF Prishtina. Ai e dinte marifetin e ‘biznesit’, për ndryshim nga PDK-ja ai e bënte pa zhurmë, me “kulturë”, me kurthe dhe në heshtje të plotë sepse nuk e kishte guximin e HTH. ‘Gjarpni’ ia dinte dobësitë Isës dhe sëbashku lidhen aleanca politike dhe partneritet në biznese. Hasha, edhe pse më me pak shkollë, e shoshiste si deshte dhe kur deshte ‘akademikun’. Dy herë qeverisën bashkë dhe kur e shfrytëzonte mirë-e-mirë dhe s’i duhej më, HTH e rrëzonte Isën, përbuzshëm. Dy herë e rrëzoi Isën, dhe tani herën e tretë e ka futur në vallen e turpit Hotin, në kohë pandemie.
Autostradat: Sa fitohet në një projekt autostrade: Nëse gjatësia e dy autostradave tona është 120 km dhe kostoja per 1 km ishte 15.6 milion derisa Serbia për 1 km paguan 6.8 milion po ashtu nga Bechtel&Enka, i bie se politikanët tanë vodhën shumë, aq shumë sa më vjen turp mua t’a shkruaj shifren e që lexuesi mund t’a llogarisë vetë. Me kaq para do të duhej të ishte lidh me autostradë edhe Peja, Gjakova, Gjilani, e Mitrovica. A duhet dikush të jap përgjegjësi për vjedhjen e shekullit apo do të vazhdojmë të heshtim.
Terminalet: Po ashtu menaxhohen nga njerëz te politikanëve sidomos nga PDK. Por te njëri terminal drejtor është djali i Isa Mustafës. Projektimi real i profitit të terminaleve për një dekadë është rreth 400 milionë, po rrafsh aq. Andaj s’është çudi pse Isa e HTH e zgjedhin njëri-tjetrin dhe ia ruajnë shpinën shoqi-shoqit me hyqymet. Përndryshe, humbja e pushtetit për këta dy do të thoshte edhe konfiskimi i pasurisë dhe ballafaqim me drejtësinë.
Shpërlarja e parave: Teknikat e shpërlarjes së parave bëhen me metoda jokonvencionale, përmes transfereve bankare me emrime dhe për qëllime që mbeten enigmë, me konspiracion të thellë ngjajshëm si në Kolumbi, Meksike, disa vende arabe si dhe shtetet turkike të ish-Bashkimit Sovjetik.
Klientët: Zakonisht janë politikanët tanë të rangut të lartë si dhe gjyqtarët, prokurorët, kapot e nentokës, dhe familjarë të politikanëve.
Investimet me paratë e pista jashtë vendi: Zakonisht blehen apartamente superluksoze, vila, mall, apo hapen kompani në vende të huaja. Poashtu mendohet se vetëm në Prishtine rreth 8000 banesa të gatshme qe nuk shiten një kohë të gjatë mund të jenë investim me para të pista.
Shtetet e supozuara: Dyshimet për fshehjen e parave të pista janë: Zvicra, Dubai, Qipro, Gjibraltari, Londra, Ishujtë Kajman si dhe Amerika Latine.
Lënja anash e infrastrukturës ligjore me qëllim nga politikanët tanë, mundëson që shumica e biznesit të bëhet me Cash edhe pas 20 vitesh, duke u dhënë hapsirë parave të pista të lëvizin lirshëm pa u ditur origjina e pa u ndëshkuar.
Politika si art i mashtrimit, me tërë potencialin financiar tani më është bërë aq e fuqishme në Kosovë sa që është në gjendje të blejë çdo institucion të mundshëm. Ajo çka bie në sy dhe është karakteristike, se këta multimilionerë të pas luftës me para të pista nuk janë aspak gjeneroz, as human. Asnjë shembull zemërgjërësie, as për familjet e bashkëluftëtarëve që rriten jetima në varfëri të skajshme.
Zaten edhe shkurorzimi i ngutshëm i LDK-së nga VV me ndihmën e HTH u bë që të ruhen pronat e pista, dhe të mbetën të lirë nga ndëshkimi i mundshëm për krim të organizuar. Mbi shpinë te Isës e HTH pos dyshimeve për krime të supozuara ekonomike pas lufte, rëndojnë edhe dy fondet tjera, Fondi i Qeverise, 3% dhe Fondi Vendlindja Therret, që këta dy liderë mbajnë përgjegjësi poashtu për jo-transparencë.
