Duke folur për transformimet gjigande të Turqisë përgjatë një shekulli, Dr. Mustafë Bajrami thotë: Fakti më i hidhur i historisë është se ajo vazhdimisht përsëritet. E vetmja mënyrë për ta ndalë përsëritjen e saj është marrja e mësimeve nga ajo dhe mënjanimi i shkaqeve që qojnë në përsëritje.
“Më 29 tetor të këtij viti Turqia përkujton 100 vjetorin e shpalljes së republikës nga Mustafa Kemal Ataturku që e bënë më 29 tetor 1923. Ajo ishte një ngjarje që e shpëtoi Turqinë nga një luftë koloniale me shumë fronte. Po bëhej luftë e madhe për pushtimin e tërësishëm të asaj që kishte mbetur nga shpërbërja e Perandorisë Osmane. Në ato vite Turqia luftohej nga brenda dhe jashtë saj. Ajo ishte palë dhe subjekt në të njëjtën kohë i konflikteve ndërkombëtare”, thotë Bajrami.
Përgjatë ligjëratës së tij që e gjeni në videon më poshtë, Dr. Bajrami tërheq një paralele midis Enver Pashës i cili para 100 vjete mashtrohet keq duke iu ngjitur në bisht Gjermanisë ku merr pjesë në një luftë ku i humb 80 mijë ushtarë, dhe, rastit të luftës në Ukrainë në të cilën presidenti i tanishëm i Turqisë me vizionin e tij prej lideri merr qëndrim neutral dhe barazpeshues midis pjesëmarrësve në atë luftë.
Lufta e Ukrainës është bërë skene e trazuar ndërkombëtare, në të cilën konflikti dhe konkurrenca intensifikohen për ekuilibrat e rinj ndërkombëtarë që janë sot nën kontrollin amerikano-perëndimor. Rusia me kokëfortësi tenton ta shpërndajë hegjemoninë perëndimore duke dashur të fus në lojë Kinën, Indinë, Brazilin dhe Pakistanin. Natyrisht, për ta bërë vendimmarrjen në arenën ndërkombëtare të drejtë edhe të shteteve tjera. Mbase, Putin tenton që edhe Arabia Saudite dhe Irani të jenë pjesë e kësaj loje.
Sot Turqia gjendet para konteksteve të ngjashme. Nga njëra anë duke bërë përpjekje për rritje ndikimi dhe influence jashtë kufijve, në anën tjetër duke luftuar FETO-n nga brenda. Pikërisht në këtë kohë shpërtheu lufta në Ukrainë. Kjo luftë u bë provë e sprovë e madhe për politikat e Ankarasë. Njëjtë kështu sikur para 100 vjete, ka thënë Dr. Bajrami.
Bajrami përmend edhe atë se në fillim të kësaj lufte kishte bërë një shkrim ku kishte thënë se kufta në Ukrainë, përtej të qenurit luftë pushtuese e Rusisë ndaj një vendi fqinjë, ajo më tepër është një betejë gjeokulturore dhe gjepolitike botës othodokse e krishterë dhe botës katolike-protesntante anglo-sanksone nga ana tjetër.
“Më thjeshtë, u pa se është një konflikt ruso-perëndimor, në të cilin të dy taborret vunë në skenë të gjitha armët dhe mobilizuan të gjitha frontet; ushtarake, politike, mediatike, diplomatike dhe ekonomike. Turqia u gjend mes dy boshteve, mes Rusisë, armikut mik, dhe Perëndimit, aleatit tradicional ndërlidhur shumë ngushtë me interesa vitale”, ka shtuar ai.
