Mini-Shengeni rajonal dhe integrimet Euro-Atlantike!

(Si duhet kuptuar, në fakt si duhet të ishte integrimi rajonal)

Parasëgjithash, Integrimet rajonale duhet të jenë prioritet i politikave nacionale të shteteve të Ballkanit Perëndimor.

Shkruan: Bahri M. Gashi

Sëkëndejmi, politikat kombëtare shqiptare, të ndara në pesë shtete, do të duhej të unifikoheshin në qëndrime dhe të dakordoheshin paraprakishit ndërmjet vete, duke shkoqitur të gjitha specifikat dhe interesat kombëtare të shqiptarëve kudo që jetojnë brenda dy shteteve, Shqipërisë dhe Kosovës dhe tri shteteve ku shqiptarët janë minorancë, me padrejtësi historike.

Shqipëria edhe në këtë Samit dhe përgjithësisht në raportet brenda botës shqiptare, do të duhej të kishte rol strategjik e vizionar karshi Serbisë, specifikisht lidhur me rastin e Kosovës.

Trajtimi në esencë, nismat rajonale dhe paqja në Ballkan do të duhej të ishte Top prioritet i politikave të shteteve përkatëse, që dot garantonin, vërtetë ‘PAQE HISTORIKE’ ndërmjet palëve nga një konflikt pas luftarave të përgjakshme ballkanike.

Rasti i Mini-Shengenit, me agjendë përjashtuese, i një tipi mikro, vetëm me karakter ekonomik trepalësh, plotësisht përjashtues ndaj Kosovës, konsiderohet nismë agresive, jo kuptimplote dhe që nuk ka për qëllim integimin rajonal, përveq mbisundimit të ekonomisë serbe drejt vendeve konsumuese të rajonit.

Po të ishte kjo nismë racionale dhe e suksesshme dhe padyshim si nevojë historike, ky “Mini-Shengen” me këto objektiva dhe qëllime historike, si vijon, paasnjë dilemë Kosova do të ishte pjesë e sajë:

1. Fillimisht, marrëveshje në mes të Kosovës (Shqiptarëve dhe Serbisë), respektivisht (popullit Serb dhe Shqiptarë) për PAQE HISTORIKE në mes dy kombeve.

2. Njohja dhe pranimi i të gjitha tragjedive historike kundrejt shqiptarëve, sidomos të luftës së fundit.

3. E drejta e suksedimit dhe borgjet publike dhe drejta e “servituteve pozitive publike”, të aseteve nga e kaluara.

4. Serbia të pranojë mbi 22 Miliardë, pagesat e dëmeve të luftës.

5. Shtetet në këtë nismë rajonale si Shqipëria, Serbia, Maqedonia e Veriut, Kosova dhe Mali i Zi, të hynin në pako në Unionin Europian, në kohëzgjatje tre vjeqare.

6. Republikës së Kosovës, si më e vonuara në këto procese, me automatizëm ti liberalizoheshin ‘Vizat Shengen’ me BE-në, hyrja në NATO dhe anëtarësimi në OKB dhe në të gjitha organizatat relevante ndërkombëtare.

7. ShBA, BE dhe NATO të jenë palë nënshkruese e marrëveshjes historike mes dy shteteve, Serbisë dhe Kosovës.

Duke e parë këtë vizion dhe nismë me objektiva historike, kështu do të ishte siguruar dhe garantuar PAQJA HISTORIKE, rrjedhimisht dot ishte hapur prespektiva e integrimeve politike, ekonomike, kulturore rajonale me qartësi të plotë e prespektivë afatëgjatë.

Me këtë logjikë racionale politike, duke kujtuar të kaluarën e dhimbshme, përfundimisht Ballkani do të stabilizohet dhe dy popujt më të mëdhenj, shqiptarët dhe serbët dot jetonin në paqe, integrim, ekonomi dhe siguri euroatlantike.

(Autori është Doktor i Shkencave të Sigurisë dhe Inteligjencës. Pjesëmarrës në disa forume e simpoziume ndërkombëtare për Siguri dhe Inteligjencë. Jeton në Prishtinë. Është i martuar dhe baba i dy fëmijëve).