Opozita në Gjermani e ka të lehtë: Ajo mund të kërkojë nga kancelarja Angela Merkel “fjalë të qarta“ kundrejt Turqisë. Këtë e kërkoi tani edhe politikani liberal, Alexander Graf Lambsdorff.
Shkruan: Marcel Frstenau
Parimisht, ai ka të drejtë: Të drejtat e njeriut dhe ato qytetare shkelen me këmbë në Bosfor dhe Anadoll. Perandoria Erdogan përzihet në luftëra civile në Siri dhe Libi. E megjithatë, Lambsdorff e di se çfarë karte ka në dorë pushtetmbajtësi turk kundrejt Evropës, e veçanërisht Gjermanisë: marrëveshjen për refugjatët.
Nëse Erdogani i hap kufijtë, qindra mijëra vetë munden shumë shpejt në nevojë të vijnë drejt vendeve të BE. Prandaj, kancelarja Merkel e lëvdoi mikpritësin, për atë që Turqia ka pranuar miliona refugjatë lufte nga Siria. “Kjo është një arritje që duhet vlerësuar shumë, që meriton mirënjohje dhe falënderim“, tha Merkel. Ajo që Merkel nuk tha është se Erdogani e bën këtë më pak për arsye humanitare. Ai merr miliarda për qendra refugjatësh, pak a shumë me kushte të këqija.
Megjithatë, autokrati nga Bosfori kërcënon rregullisht me hapjen e portave. Me këtë ai i përgjigjet kritikës së padëshiruar për shtypjen e kurdëve, për të ashtuquajturit përkrahës të Gylenit brenda e jashtë Turqisë, për arrestimin arbitrar të gazetarëve. Refugjatët në kampet turke janë arma e fortë e Erdoganit, kurse Merkeli e pafuqishme. Për ta zbutur pak këtë pamje të kancelares së shantazhuar, ajo bën atë që di të bëjë më mirë: i paketon mesazhet me retorikë. Skena më e mirë për këtë ishte inaugurimi i kampusit universitar të Universitetit Gjerman-Turk në Stamboll. Merkel kujton se në kohën e nazistëve, shkencëtarë gjermanë dhe artistët gjetën strehë dhe mundësi studimore në Turqi. E kush mendon në këtë moment se sot, përkundër kësaj, në Turqi mjaft intelektualë, gazetarë apo ushtarakë marrin arratinë në Gjermani nga regjimi i Erdoganit?
Sigurisht, kryetarja e Qeverisë gjermane bën mirë që fjalimin e saj në një universitet nuk e përdor për larje të përgjithshme llogarish me politikën jodemokratike turke. Në vend të kësaj dëgjohen fjali tek të cilat duhet të zotërosh artin e leximit mes rreshtave: „Ky kampus është për një botë të hapur dhe të ardhme të hapur të studentëve.“ Merkel mund të shtonte se kjo nuk vlen për fat të keq për të gjithë Turqinë.
E kanë kuptuar të rinjtë mesazhin?
Të shpresojmë, por pritshmëri të larta nuk mund të kemi. Sepse njerëzit e ndjekin në Turqi nga afër, se si vepron Erdogani me frymën kritike. Në rast dyshues veprohet pa hezitim. Fjalët inkurajuese të një vizitoreje të një niveli kaq të lartë nga Gjermania nuk kanë për të ndryshuar asgjë. Studentëve, Merkel u ofron me kritikën e saj në rastin më të mirë, vetëm pak mbështetje. Sepse Erdogan i injoron kritikat, dhe vazhdon si më parë.
Me kalimin e kohës është shumë pak të mbështetesh tek fjalët e bukura, të paktën nëse do të merresh seriozisht si luftëtar për vlerat demokratike. Por në këtë pikë vuan politika gjermane edhe pas vizitës së Merkelit në Turqi. E nuk ka për të ndryshuar asgjë shpejt, para kërcënimit për rritje të numrit të refugjatëve në kufirin siriano-turk.
Erdogan mund të vazhdojë edhe më tej, në kurriz të njerëzve të përndjekur të bëjë pazare të mira, financiare dhe politike. Pak para largimit nga Stambolli, Merkeli u shpreh për një verifikim të mirëpritur të fondeve shtesë për ndërtimin e strehimoreve të reja për refugjatët në Sirinë veriore. Aty Turqia ka ngritur një zonë sigurie. Megjithatë, jo vetëm për refugjatë të luftës nga vendi fqinj, por edhe për të përndjekur dhe zhvendosur kurdët.
Me ofertën e saj që mund të përshëndetet nga ana humanitare, Merkel lëviz në një terren të minuar. Për njerëzit në nevojë nuk ka rëndësi kush i paguan shpenzimet për zbutjen e mjerimit të tyre. Me shumë gjasë, Gjermania do të marrë përsipër një pjesë të madhe të llogarisë, që Erdogani të vazhdojë t’i mbajë të mbyllura kufijtë në drejtim të Evropës. Ky do të ishte edhe një herë një çmim i lartë, financiarisht dhe politikisht. /DW/
