Nocioni- Në bazë të nenit 76 të Kartës, objektivat bazë të Sistemit Ndërkombëtar të Kujdestarisë/Protektoratit në përputhje me qëllimet e Kombeve të Bashkuara përfshinin: promovimin e përparimit politik, ekonomik, social dhe arsimor të banorëve të Territoreve të Mirëbesimit dhe zhvillimin e tyre progresiv drejt vetëqeverisja dhe pavarësia; dhe të inkurajojë respektimin e të drejtave të njeriut dhe lirive themelore për të gjithë dhe njohjen e ndërvarësisë së popujve të botës.
Shkruan: Albert Prenkaj
Bazuar në parimet e Kartës së Kombeve të Bashkuara dhe përgjegjësit kryesore të Këshillit të Sigurimit për ruajtjen e paqes dhe sigurisë ndërkombëtare, duke u thirr në rezolutat 1160 (1998) të datës 31 mars 1998, 1199 (1998) të 23 shtator 1998, 1203 (1998) e 24 tetorit 1998 dhe 1239 (1999) e 14 majit 1999, dhe duke mos pasur respektim të plotë të kërkesave të rezolutave të sipërpërmendura, bazuar në Kapitullin VII të Kartës së Kombeve të Bashkuara, Këshilli i Sigurimit i OKB-së ka vendosur administrimin dhe sigurinë e Kosovës përmes Rezolutës 1244, deri në vendosjen e statusit final.
Me Deklaratën e Pavarësisë të shpallur më 17 shkurt 2008, përgjegjësitë e shtyllave të administrimit, demokracisë-legjislativit dhe gjyqësorit i janë kaluar qeverisë së Kosovës të zgjedhur në mënyrë demokratike. Segmenti i sigurisë i cili funksionon sipas Rezolutës 1244, Marrëveshjes së Kumanovës, si derivat i të pares, si dhe në bazë të Kushtetutës së Republikës së Kosovës, mbetet përgjegjësi e KFOR-it.
Kjo situatë do të ndryshonte drastikisht rrjedhën në terren, e që do të ndërhynte në mënyrë flagrante në Kushtetutën dhe kornizën ligjore të Kosovës, si dhe do të krijonte një situatë të re në arenën ndërkombëtare. Kjo e fundit mund të shkaktonte zinxhir rishqyrtimesh të njohjeve të arritura, si dhe do të vinte në dyshim qëndrimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare, pjesë e së cilave tanimë është.Përfundimisht, fundi i protektoratit nuk do të kishte parashikueshmëri dhe qartësi. Çka do të ndodhte në fund? Rikthim në Kosovë, apo shkëputje?
Arsyet pse nuk është i pranueshëm një protektorat eventual:
1. Arsye thelbësore politike e njohjes ndërkombëtare (pra nga shtetet në mënyrë individuale) është paqja dhe siguria në rajonin e Evropës Jug-Lindore. Me ndërhyrjen ushtarake të Rusisë në Ukrainë, BE (Evropa), SHBA dhe NATO janë të sfiduar fuqishëm në aspektin e sigurisë, atë politik dhe ekonomik. Një front i ri eventual në Jug-Lindje të Evropës, do të shkaktonte efektin domino. Tashmë soft power “Srpski Svet” ka arritur efektin e ndërhyrjeve në Bosnjë dhe Hercegovinë, Mal të Zi e Kosovë, me tendencë penetrimi në Maqedoninë e Veriut, ndërsa hegjemonia do të ndjehej edhe në Shqipëri. Madje ndërhyrja humanitare dhe legjitime ushtarake e NATOs bazohet në në parimin R2P (Responsibility to Protect- Përgjegjësia për të Mbrojtur) i cili është artikuluar në dokumentin A/RES/60/1, dhe më 2007 Sekretari i Përgjithshëm e ka adresuar më 2005 Samitit Botërorë dhe që i është adresuar Këshillit të Sigurimit.
Një aranzhman i mbikqyrjes ndërkombëtare do të ishte një tip i ngjashëm me ofertën e Peter W. Galbraith, Leonid Kerestedjiants dhe Geert-Hinrich Ahrens në emër të Mini Kontakt Grupit (SHBA, Rusi, BE). Pra bëhet fjalë për Planin Z-4.
Protektorati eventual si një intermezo e angazhimit aktual ndërkombëtarë, që përpos huqjet në kalkulime të qeverisë së Kosovës dhe insistimit të Serbisë që të përfitoj sa më shumë në këtë kontest, e që pa dyshim e trajton në dialog me Lajçak, Escobar, Sarazen, Pitch, gjithnjë në kontekstin e “Srpski svet”, (sepse të gjithë emisarët janë të dërguar për rajonin), pra përfitimet e Serbisë në tërë rajonin, si parapërgatitje për një moment të volitshëm historik, është ndërlidhur tashmë edhe me angazhimet në konfliktin në Ukrainë, jo shumë larg, Varshavës, Berlinit e Vjenës, por edhe me përcjelljen e zhvillimeve ngacmuese në Lindjen e Largët (Tajvan) nga ana e SHBA-së.
*Autori ka qenë diplomat i Kosovës.
