Ka katër parametra që përcaktojnë politikën e Turqisë ndaj krizës në Ukrainë. Parametri i parë janë marrëdhëniet miqësore të Turqisë me Ukrainën.
Shkruan: Murat Yesiltas
Ankaraja dhe Kievi kanë pasur prej kohësh një marrëdhënie të nivelit strategjik, marrëdhënie politike, të sigurisë dhe ato ekonomike, ndërsa marrëdhëniet në fushën e industrisë së mbrojtjes, janë vërtet të mira. Ukraina është një nga partnerët më të mëdhenj tregtarë të Turqisë. Tregtia dypalëshe kohët e fundit tejkaloi 7.4 miliardë dollarë. Më shumë se 2 milionë ukrainas vizituan Turqinë vitin e kaluar.
Turqia i ka shitur Ukrainës drone efektive që do të rrisin aftësinë e saj parandaluese ndaj çdo kërcënimi të jashtëm. Të dy vendet kanë nisur një projekt të përbashkët për zhvillimin e motorit të disa armëve strategjike, që është një çështje kritike për Turqinë.
Parametri i dytë që formëson pozicionin e Turqisë në krizën e Ukrainës janë marrëdhëniet e saj me Rusinë. Turqia po ndjek një politikë sektoriale ndaj Rusisë. Marrëdhëniet e Ankarasë me Moskën janë veçanërisht të rëndësishme në disa aspekte në një kohë kur Turqia është e margjinalizuar nga shumica e vendeve perëndimore. Turqia, e cila ka mosmarrëveshje me Rusinë në krizën siriane dhe libiane, të cilat përgjithësisht shihen si një strategji daljeje, nuk ka lejuar që këto probleme të kenë një ndikim të thellë në marrëdhëniet.
Nga njëra anë, Turqia dhe Rusia nënshkruan një marrëveshje sipas së cilës Rusia do të ndërtonte një reaktor bërthamor në Turqi. Ndërkohë, kur vendet perëndimore refuzuan t’i shesin një sistem efektiv të mbrojtjes Ankarasë, blerja e sistemeve të mbrojtjes ajrore S-400 nga Rusia provokoi një reagim të fortë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA). Përveç kësaj, Rusia është një nga partnerët më të mëdhenj ekonomikë të Turqisë.
Të paktën Turqia është një nga blerësit kryesorë të gazit natyror rus dhe një nga destinacionet kryesore turistike për turistët rusë. Një nga prioritetet kryesore të Turqisë në krizën e Ukrainës është të mos margjinalizojë Rusinë dhe të mbajë të hapur kanalet e dialogut.
Parametri i tretë i politikës ukrainase të Turqisë është aleanca e NATO-s. Nëse NATO ndërhyn drejtpërdrejt në krizën e Ukrainës, sigurisht, nëse të gjitha shtetet anëtare bien dakord për këtë çështje, atëherë Turqia, si vend anëtar, duhet të mbajë qëndrim kundër Rusisë. Të qenit palë në krizë do të ketë një kosto të lartë për Turqinë, siç është për shumë anëtarë të NATO-s, si Gjermania. Me fjalë të tjera, disa anëtarë të NATO-s, si Polonia dhe shtetet baltike, janë më të prekshëm ndaj kërcënimit rus, ndërsa të tjerët, si Gjermania dhe Turqia, kanë marrëdhënie të ndërvarura me Rusinë. Grupi i parë kërkon që NATO të marrë masa kundër Rusisë, ndërsa grupi i dytë preferon të gjejë një zgjidhje diplomatike.
Parametri i katërt është situata e tartarëve të Krimesë, popullit indigjen turk të Gadishullit të Krimesë. Turqia nuk dëshiron që tartarët e Krimesë, të cilët kanë vuajtur nga aneksimi i territorit të tyre nga Rusia, të vuajnë më shumë nga konflikti. Zyrtarët turq e dinë shumë mirë se nëse shpërthen një luftë mes dy shteteve, viktimat e para do të jenë tartarët e Krimesë, ndaj mbështesin argumentet e Ukrainës për Krimenë.
Si përmbledhje, për shkak të parametrave të specifikuar, Turqia ndjek një politikë të paanshme dhe merr rolin e ndërmjetësit në krizën e Ukrainës. Turqia ka marrëdhënie të varura reciproke me Ukrainën dhe Rusinë, prandaj nuk dëshiron që kriza të kthehet në një luftë rajonale në shkallë të gjerë që do të dëmtojë të gjitha vendet e rajonit. Për këtë arsye autoritetet turke janë të vendosura të vazhdojnë të punojnë për një zgjidhje paqësore të krizës.
