Viti 2022 nisi shpejt përsa i përket politikës ndërkombëtare. Ishte e qartë se kriza e Ukrainës midis Perëndimit dhe Rusisë, e cila po vazhdon prej disa kohësh, do të ishte tashmë çështja më e rëndësishme në vitin 2022.
Shkruan: Murat Yesiltas
Në fakt, samiti i Ukrainës ndërmjet delegacioneve amerikane dhe ruse në Gjenevë nuk prodhoi një zgjidhje për problemin. Përkundrazi, deklaratat e ndërsjella tregojnë se kriza në Ukrainë do të vazhdojë të thellohet. NATO tha se një kompromis nuk është i mundur për momentin, por se duhet të vazhdohet me bisedimet me Rusinë për Ukrainën. Moska gjithashtu vazhdon të theksojë se Ukraina është një vijë e kuqe për atë. “Garancia e sigurisë” e Putinit ndaj Shteteve të Bashkuara të Amerikës (SHBA) nuk ka gjasa të përmbushet. Duke u fokusuar në krizën e Ukrainës, zhvillimi kritik ndodhi në Kazakistan. Demonstratat, të cilat filluan me arsyetim çmimet e benzinës dhe gazit, u shndërruan shpejt në një krizë të brendshme brenda Kazakistanit, ndërsa Presidenti i Kazakistanit Tokayev bëri thirrje për ndihmë ushtarake nga Organizata e Traktatit të Sigurisë Kolektive. Ajo iu përgjigj shpejt thirrjes së Kazakistanit dhe dërgoi një forcë të përbashkët ushtarake në këtë vend.
Pas rënies së Bashkimit Sovjetik, Kazakistani ishte një vend yll midis republikave të Azisë Qendrore. Ai forcoi ekonominë e tij, tërhoqi investime të huaja dhe konsolidoi pozicionin e tij rajonal duke ndjekur një politikë ekuilibri në politikën e tij të jashtme. Nën udhëheqjen e Presidentit Nazarbayev, vendi ka fituar kohët e fundit rëndësi në konkurrencën e energjisë, veçanërisht në drejtim të konkurrencës rajonale falë burimeve të tij të pasura natyrore. Megjithatë, demonstratat treguan se Kazakistani është politikisht i brishtë. Në fakt ka shumë shpjegime për atë që ndodhi në këtë vend. Një nga shpjegimet e para është se pavarësisht rritjes dhe thellimit të ekonomisë, Kazakistani nuk ka mundur të zgjidhë problemin e shpërndarjes së të ardhurave, gjë që do të ndikonte pozitivisht në popullatën e përgjithshme. Pamundësia për të shpërndarë të ardhurat nga burimet e pasura natyrore në mënyrë të barabartë në shoqëri ka shkaktuar shqetësim prej disa kohësh. Është e qartë se këto probleme janë përkeqësuar nga pandemia globale. Prandaj, arsyeja kryesore pas demonstratave ishte se shoqëria donte të merrte një pjesë më të madhe të ekonomisë.
Megjithatë, problemet me shpërndarjen ekonomike dhe të barabartë të të ardhurave nuk janë të mjaftueshme për të shpjeguar vetëm demonstratat. Kazakistani është një vend me ndikim rus për shkak të rëndësisë së tij strategjike. Nga ana tjetër, marrëdhënia energjetike e Kinës me Kazakistanin ka filluar të dalë në pah si një çështje që shqetëson Rusinë. Nga ana tjetër, marrëdhënia e ngushtë e Kazakistanit me vendet perëndimore dhe roli i tij aktiv në krijimin e Organizatës së Shteteve Turke (TDT) tërhoqi vëmendjen e administratës së Moskës. Prandaj, fakti që Kazakistani është një nga vendet në qendër të një lufte delikate për pushtet është kthyer në një dinamikë që bën që demonstratat të dalin shpejt jashtë kontrollit. Vendosja e shpejtë e njësive ushtarake strategjike nga Rusia mund të vlerësohet brenda këtij ekuacioni të fuqisë.
Ajo që ndodhi në Kazakistan ishte testi i parë i rëndësishëm i Organizatës së Shteteve Turke, e cila u krijua në vitin 2021. Organizata mbajti një takim të shpejtë duke njoftuar mbështetjen e saj për Republikën e Kazakistanit dhe tha se do të jepen të gjitha llojet e mbështetjes. Kjo organizatë nuk ka ende një mekanizëm për të luajtur një rol më efektiv në kriza të tilla. Prandaj, Organizatës së Shteteve Turke i duhet kohë për të luajtur një rol udhëheqës në kriza të tilla. Gjërat janë qetësuar në Kazakistan, por konkurrenca e vazhdueshme për pushtet në rajon është një proces që duhet monitoruar me kujdes për të gjitha vendet e rajonit. Në këtë pikë, një rol të madh luan edhe Organizata e Shteteve Turke.
